قدس آنلاین - با پیدایش ادبیات داستانی بعد از جمالزاده در ایران داستان عامه‌پسند ایرانی شکل گرفت. این در حالی بود که در دنیای غرب آثار تأثیرگذار و ماندگاری خلق شده بود اما از آنجایی که در ایران نویسندگان آنچنان تبحر داستان‌نویسی نداشتند، به خلق داستان‌های عامه‌پسندی چون «طهران مخوف» روی آوردند. این ادبیات متأسفانه از جنبه ساختاری، نثر و طرح بن‌مایه‌های متناسب با فرهنگ و باورهای ملی و مذهبی هیچ‌گاه رشد نکرد؛ به‌گونه‌ای که ادبیات داستانی عامه‌پسند در ایران همسان شد با آثار بسیار ضعیف و کم‌مایه. این ادبیات در دوره معاصر چه از جنبه ساختاری و چه از جنبه محتوایی بسیار نازل‌تر و بی‌ارزش‌تر از دوران پهلوی ظاهر شده است.
این بدان معناست که داستان عامه‌پسند در ایران رو به حضیض می‌رود و نه‌تنها بعد از انقلاب رشد چندانی نداشته بلکه در حال سقوط به نازل‌ترین جایگاه ادبی است. ادبیات داستانی عامه‌پسند در غرب هم وجود دارد. در غرب آثاری در این گونة ادبی قرار می‌گیرند که با اقبال عمومی مواجه می‌شوند و تمام قشرهای جامعه آن‌ها را مطالعه می‌کنند. در غرب این‌گونه آثار از جنبه ساختاری هیچ‌گونه نقصی ندارند زیرا اگر داستانی از جنبه ساختاری نقص داشته باشد، اصلاً منتشر نمی‌شود. همچنین داستان عامه‌پسند در غرب اختصاص به عشق‌های مثلثی، خیانت و توصیف صحنه‌های اروتیک ندارد. اما در ایران متأسفانه حجم بالایی از داستان عامه‌پسند به نویسندگانی اختصاص دارد که اصلاً توانمندی نویسندگی ندارند.
نثرهای بی‌سامان و پر از اشتباه، نداشتن طرح‌های منسجم، عدم رعایت عناصر داستان، کلی‌گویی، هجو، طرح مباحث غیر اخلاقی و انحرافی و... ایرادهای عمده داستان عامه‌پسند در ایران به حساب می‌آید. اگر در دوره پهلوی داستان عامه‌پسند به طرح داستان‌های عاشقانه سوزناک اختصاص داشت، در روزگار کنونی خیانت، توصیف صحنه‌های اروتیک، برهم‌زدن اساس و شالوده خانواده‌ها و... دستمایه داستان عامه‌پسند ایرانی شده است. متأسفانه در چنین شرایط نابهنجاری، سریال‌های بی‌ارزش ترکیه و کره‌ای وارد میدان شدند. این سریال‌ها که با هدف نابودی خانواده، ایجاد انحراف‌های غیراخلاقی، رواج فساد و خیانت تولید می‌شوند، مدت مدیدی است که جامعه ایرانی را تحت تأثیر قرار داده و بازتاب ناخوشایند آن دیده می‌شود.
در چنین شرایط نامطلوبی، بسیاری از نویسندگان سعی در بازآفرینی محتوای این قبیل سریال‌ها در قالب داستانی عامه‌پسند دارند و حتی حاضر نیستند تغییری در رویه شکل‌گیری حوادث بدهند؛ به‌گونه‌ای که آن‌هایی که مشتری ثابت این سریال‌ها هستند و داستان عامه‌پسند ایرانی را هم می‌خوانند، به کرّات در این باره صحبت کرده و می‌کنند. در چنین شرایطی جای تعجب نیست اگر مضامینی از این دست وارد ساحت ادبیات داستانی جدی هم بشود.
نظر شما